Page 59 - 033

58 SavaĢ SEZEN, Süleyman DUMAN, Ozan KAPLAN ve Yalçın ÜNSAN, Emin KORKUT

Ölçüm Ölçümün amacı, tanımlanmıĢ ölçüm niceliğinin değerini belirlemektir. Bu nedenle
ölçüm, ölçülecek niceliğin, ölçüm iĢleminin ve ölçüm yönteminin uygun bir Ģekilde tanımıyla
baĢlar [13].

Doğruluk (Accuracy) Okunan değerin kalibre edilmiĢ değerden veya gerçek değerden
sapmasıdır.

Kesinlik (Precision) Art arda okunan değerlerin tekrar edilebilirliğidir. Art arda yapılan
okumalar için farkın ne kadar küçük olduğudur.

Hata, etki ve düzeltme Genelde ölçüm, sonuçlarda hatalara neden olan, bir takım
mükemmellikten uzak unsurlar içerir. Geleneksel olarak hata unsuru iki bileĢenden oluĢur,
bunlar raslantısal ve sistematik bileĢendir.

Rastlantısal hata, ölçülen değeri etkileyen niceliklerin, önceden kestirilemeyen, stokastik
(kaderci), temporal (hayali olmayan) veya spatial (uzayda) değiĢimleridir.

Sistematik hatalar da raslantısal hatalar gibi tamamen yok edilemez fakat onların değeri de
düĢürülebilir. Eğer sistematik hata, ölçümü etkileyen niceliğin bilinen bir etkisinden
kaynaklanıyorsa bu etki saptanabilir ve bu etkiyi dengelemek için düzeltme veya düzeltme
faktörü uygulanır.

Belirsizlik (Uncertainty) Ölçülen değerlerin belli bir olasılıkla ortalama değer etrafında
bulunduğu aralığı tanımlar. Belirsizlik genelde bir rakam olarak verilirken, mutlak veya göreceli
olabilir. Bir ölçümün sonucunda verilen belirsizlik, ölçülen değerin tam olarak
bilinememesinden kaynaklanır [13].

13.2. Belirsizlik Analizi

Farklı örgü açılarında ve farklı gramaj değerlerine sahip olan cam elyaf kompozit malzemelerin
kopma değerlerinin karĢılaĢtırılması amacıyla yapılan deney için sistematik hatayı (bias error)
rastlantısal hata (precision error) analizi her bir malzeme değerleri için hesaplanmıĢtır [13].

U2 = P2 + B2

Burada U toplam belirsizliği (hata), P rastlantısal hatayı, B de sistematik hatayı göstermektedir.

13.2.1. Rastlantısal (Precision) Hatanın Bulunması

Rastlantısal hatanın bulunmasında aĢağıdaki bağıntılar kullanılmıĢtır:

P = K S deviation √∑

N

Burada K=2 ( student‟s “t” distribution-t dağılımına göre), Sdeviation; standart sapma ve
N‟de tekrar sayısıdır. Örnek hata hesabı Tablo 2 -5‟de verilmiĢtir.

GiDB|DERGi Sayı 3, 2015