Page 25 - 06

YAT TASARIMINDA ERGONOMİ 23
VE ÖRNEK BİR MOTORYAT TASARIMINA UYGULANMASI

YAT TASARIMINDA ERGONOMİ VE ÖRNEK BİR MOTORYAT
TASARIMINA UYGULANMASI

Halil KOÇOĞLU*, ġebnem HELVACIOĞLU**
İstanbul Teknik Üniversitesi | * kocogluh@itu.edu.tr, ** helvaci@itu.edu.tr

ABSTRACT

Ergonomics is a very important aspect for ships and especially yacht design. This topic has had secondary
importance until recent years. Engineering performance of a yacht has improved and aesthetics-comfort
as well as ergonomic became more and more important for a yacht design. In the current; work
ergonomics is examined as a science and is applied to a case study. A new yacht designed to show
importance of ergonomics on yacht comfort and aesthetic. Two other general arrangements of similar
yachts were introduced starting from a charter usage up to personal usage in order to the express the
meaning of esthetic and comfort.

1. Giriş

Yat tasarımı Gemi Mühendisliğinin en ilgi çeken belki de en keyifli kısımlarından biridir. Motor
yat mı yoksa yelkenli mi tasarlandığına bağlı olarak bir o kadar da karmaĢık bir mühendislik
çalıĢmasını gerektirir. Bu karmaĢık çalıĢmalara ek olarak bir de estetik kaygılar ve ergonominin
önemi tekne tasarımını keyifli olduğu kadar çok disiplinli, çok boyutlu karmaĢık bir problem
olarak mühendislerin ve tasarımcıların önüne çıkartır.

Bir teknenin tasarımı müĢteri isterlerinin ve hatta kiĢilik özelliklerinin belirlenmesi ile baĢlar.
Veri toplama ve isterler ile toplanan veriler arasında bağı kuran, kavramsal tasarım ile devam
eder. MüĢterinin ve ürünün en öne çıkan yönlerini ortaya koyan bir Fikir Panosu (FP-
MOODBOARD) proje boyunca mühendisin/tasarımcının en önemli destekçisidir. Ġyi bir ürünün
temeli güçlü bir kavramsal tasarımdır.

Teknelerin boyutları göz önüne alındığında iç hacmi, yaĢam alanları ve güverte üzerindeki
alanlar ve hacimler sınırlıdır. Bu sınırlı ortamlarda insanların daha rahat hareket etmesi kadar
psikolojik olarak da kendisini rahat hissetmesi çok önemlidir. Gemi mühendisliği altı serbestlik
derecesinde suda hareket eden bir yatın, hareketlerinden dolayı yolcuların ne kadar etkileneceği
ile ilgili birçok hesap yapıp önlem alırken, yat veya gemi içindeki yaĢam konforu çok boyutlu
değerlendirilmeye yeni baĢlamıĢtır.

Bu çalıĢma kapsamında ergonomi bilimi incelenmiĢ, bu konuda genel bir bilgi verilmiĢ ve bir
motor yat tasarlanıp mühendislik hesaplarının bir kısmı yapılmıĢtır. Tasarlanan motor yata ek
olarak iki ayrı benzer motor yatın genel yerleĢtirme planı sunulmuĢ, konfor ve ergonomiyi
vurgulamak amacı ile alanların nasıl kullanıldığı, genel olarak estetik görünüĢ açısından
karĢılaĢtırılmıĢtır. Gemi mühendisliği eğitiminde çok yer almayan kavramlar olan estetik,
ergonomi ve kullanım konforu (yatın fiziksel hareketlerinden doğan konfor kastedilmiyor) gibi
konulara dikkat çekilmek istenmiĢtir.

Sayı 6, 2016 GiDB|DERGi