Page 29 - 06

YAT TASARIMINDA ERGONOMİ 27
VE ÖRNEK BİR MOTORYAT TASARIMINA UYGULANMASI

Şekil 3. Dizayn Spirali [4]
Tasarım genel tanımla iteratif bir spiral olarak ifade edilebilir (bkz. ġekil 3). Sürekli olarak baĢa
dönülen bir maraton gibidir. Fakat bu spiral veya maraton tam anlamıyla düzgün bir Ģekilde
ilerlemez veya her zaman en baĢa dönmek gerekmeyebilir. Bir optimizasyon problemi olduğu
için oldukça karmaĢık bir Ģekilde ilerler.
Bu spiraldeki verilerin ortaya konulmasıyla baĢlar ve tekne çizgilerinin yani dıĢ hatların
belirlenmesiyle ilerler. Bu kısım müĢteri için en dikkat çekici aĢamalardan biri olacağından ve
hala belirsizlikler barındırdığından, daha fazla özen gösterilmelidir. Eğer yelkenli tekneleri de
aynı spiralde incelersek salma ve dümen, yelken ve arma tasarımı ile devam eder. Bunların
ardından isterler doğrultusunda bir genel yerleĢtirme yapılır. Sevk sistemi, makine, tüm ekipman
ve sistemlerin seçimine genel yerleĢtirme oluĢturulurken yapılmalıdır. Bu kısımda makine ve
yardımcı elemanları için yeterli alan ayrıca makine ve yardımcı elemanlara kolay eriĢimi göz
önünde bulundurmak önemlidir. Pervanenin kıçtan nasıl çıkacağı büyük önem arz eder. Tüm bu
kararlar verildikten sonra benzer teknelerden hesaplanan ana boyutlar yardımı ile teknenin 2
boyutlu (2D) üç ayrı düzlemde, profil, su hattı ve en kesit, sınırları belirlenmiĢ olur. Bu sınırlar
yardımı ile profil ve güvertelerin oluĢturulmasına baĢlanır. Sonrasında eğer yelkenli bir tekneyse
armanın bu gövdeye göre boyutlandırmasıyla devam edilir. Ağırlık hesabı, hidrostatik ve
stabilite hesapları kavramsal tasarım, ön tasarım ve diğer tasarım aĢamalarında eldeki verilere
göre tekrarlanarak spiral çevresinde tasarım tamamlanır. Üretilebilir bir tasarım olması hiç bir
aĢamada gözden kaçırılmamalıdır. En son olarak elde edilen sonuçlar değerlendirilir. Bu döngü
istenen optimal sonuçlara ulaĢılıncaya kadar sürer.

3.2.1 Kavramsal Tasarımda Anahtar Unsurlar
Tekne tasarımını 3 unsur etkiler; iĢlevsellik, kullanıĢlılık ve estetik. Tasarımın yapı taĢlarını bu
3 unsur oluĢturur (bkz. ġekil 4). Bu unsurların hepsi bir bütün halinde ürünün baĢarısını gösterir.
Bu unsurların arasındaki önemli iliĢki birbirini tamamlar olmak zorunda olmalarıdır. Ahmed
Hussam’a göre “Anlamlı bir kavram bütünlüğü oluĢturmak bir tasarım projesindeki en önemli
adımlardandır. Fakat bu konu çok az insan tarafından dikkate alınır, üstünde çalıĢılır ve
kavranır.” [5].

Sayı 6, 2016 GiDB|DERGi